ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ. Λίγα από την ιστορία ενός ιστορικού δρόμου. Του Χρήστου Ντάλα.

Πολλοί περάσαμε και χαρήκαμε την ΙΟΝΙΑ ΟΔΟ. Αυτοκινητόδρομος κλειστός, 2+2 λωρίδες κυκλοφορίας με κεντρική νησίδα, άνετη γεωμετρία, με τις πιο προωθημένες ελληνικές και ευρωπαϊκές...

προδιαγραφές. Αντίρριο – Άρτα μία ώρα, Αθήνα – Άρτα λιγότερο από τρείς ώρες.

   Παρακολούθησα από κοντά το έργο στη φάση του σχεδιασμού του από τη συμμετοχή μου στη μελέτη του τμήματος Αγρίνιο (Κουβαράς) – Γιάννινα. Στο μήκος αυτό, από τα πιο δύσκολα κομμάτια του εθνικού δικτύου, έγιναν ιστορικές παρεμβάσεις.

   Αρχίζοντας από τα νότια, η πρώτη σοβαρή παρέμβαση ήταν η παράκαμψη Αμφιλοχίας. Από παλιά η Αμφιλοχία ήταν υποχρεωτικό πέρασμα στην επικοινωνία της Ηπείρου με την Αθήνα και τη νότια Ελλάδα. Η διαδρομή ήταν: Αθήνα – Αμφιλοχία – Κόπραινα (με καράβι) – Γιάννινα. Παλαιότερη ονομασία της Καρβασαράς από τα πολλά Καραβάν Σεράι (πανδοχεία, χάνια) για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών. Ο νέος δρόμος απελευθέρωσε την πόλη από την διερχόμενη κυκλοφορία με νέα χάραξη στον αυχένα πίσω από το κάστρο, απ’ όπου υπάρχει και υπέροχη θέα προς τον Αμβρακικό.

   Ο ατελείωτες στροφές του Μακρυνόρους στοίχειωναν το ταξίδι μας για την Αθήνα. Παλαιότερα ενέδρα ληστών αλλά και τόπος μαχών για τον έλεγχο του περάσματος μέχρι και την Εθνική Αντίσταση. Προηγήθηκαν κάποιες απόπειρες για νέα χάραξη στην πλαγιά πάνω από το δρόμο. Εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα με μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος (ξεκοίλιασμα της πλαγιάς, γέφυρες, σήραγγες, μπλέξιμο με τον υπάρχοντα δρόμο). Το πέρασμα από μικρό οροπέδιο πίσω από την κορυφή άφησε άθικτη αυτή την ωραία πλαγιά, η οποία δυστυχώς αργότερα κάηκε.

   Το πέρασμα της Ε.Ο. μέσα από τον ιστό της Άρτας και της Φιλιππιάδας ήταν απαράδεκτο –μέχρι και την πομπή κηδείας μπορούσε να ακολουθήσει ο ταξιδιώτης!

 Το πέρασμα του αυτοκινητόδρομου στην απέναντι πλευρά του Αράχθου κάτω από Βλαχέρνα και Γραμμενίτσα και μέσα από το κάμπο συμβολή του με την Ε.Ο. στο στρατόπεδο μετά την Φιλιππιάδα έλυσε το πρόβλημα διέλευσης μέσα από την Άρτα και την Φιλιππιάδα. Συζητήθηκε τότε και το ενδεχόμενο η χάραξη να περάσει ακόμα πιο μακρυά στους λόφους πίσω από την Βλαχέρνα και Γραμμενίτσα -υπήρχε το όνειρο η Άρτα και η Γραμμενίτσα να αποτελέσουν τη Βούδα και την Πέστη μιας Βουδαπέστης της  Ηπείρου με τον Άραχθο στη θέση του Δούναβη! -επικράτησαν στο τέλος όμως ωριμότερες σκέψεις.

  Την διαδρομή Άρτα – Γιάννινα γνωρίσαμε μέσα από την κοιλάδα του Λούρου. Η διέλευση του αυτοκινητόδρομου από αυτή την πανέμορφη κοιλάδα θα είχε μεγάλο περιβαλλοντικό κόστος και με πολλά κατασκευαστικά προβλήματα. Ο πανάρχαιος δρόμος επικοινωνίας των δύο πόλεων ήταν μέσω του αυχένα των πέντε Πηγαδιών, όπου το 1912 έγινε και η ομώνυμη μάχη στην προέλαση ελληνικού στρατού προς τα Γιάννινα -γνωστός και σαν δρόμος του Αλή Πασά. Ο νέος αυτοκινητόδρομος ακολουθεί αυτή τη διαδρομή συντομότερη και σε πιο ευνοϊκό έδαφος.

  Με τις παραπάνω μεγάλες παρεμβάσεις, στα 120 χλμ. της διαδρομής Αγρίνιο – Γιάννινα προέκυψαν εξ’ ολοκλήρου νέα χάραξη, -ο υφιστάμενος δρόμος παρέμεινε μόνο για τοπική κυκλοφορία.

  Η μελέτη εκπονήθηκε από το γραφείο μας για λογαριασμό του ΥΠΕΧΩΔΕ με αρμόδιο Διευθυντή τον Κ. Σταμπούλο και επιβλέποντα μηχανικό τον Ζ. Καρβούνη σημερινό διευθυντή της υπηρεσίας που κατασκεύασε το έργο. Θυμάμαι και το ενδιαφέρον από τον Θόδωρο Κολιοπάνο τότε Υφυπουργό ΠΕΧΩΔΕ. Εγκρίθηκε με απόφαση του Υπουργείου και στη συνέχεια δόθηκε για υλοποίηση στον εργολάβο παραχωρησιούχο. Με εύλογη ικανοποίηση παρατηρήσαμε ότι εφαρμόστηκε η χάραξη όπως μελετήθηκε.

  Η Ήπειρος, πλούσια σε πόρους, ιστορία και ομορφιές, παρέμεινε από τις πιο φτωχιές επαρχίες της Ευρώπης. Από τις αιτίες αυτής της καθυστέρησης θεωρούνταν και η γεωγραφική της θέση πίσω από δύσβατα βουνά. Με τους δύο βασικούς αυτοκινητόδρομους Ιόνια Οδός και Εγνατία βγαίνει από την απομόνωση, η επικοινωνία με τα μεγάλα αστικά κέντρα Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και την υπόλοιπη Ελλάδα έγινε ευκολότατη.

Θυμήθηκα κάποια πικρόχολα σχόλια, από Ευρωπαίους, όταν έγινε η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου “Μία γέφυρα που συνδέει το τίποτα με το πουθενά”, βάζοντας έτσι ερωτήματα κατά πόσο ένα τέτοιο δαπανηρό έργο δικαιολογείται από τις μικρές παραγωγικές ανάγκες που εξυπηρετεί.

  Τα ίδια ερωτήματα μπορεί να μπουν και για την ΙΟΝΙΑ ΟΔΟ. Πόσο το έργο θα συμβάλλει ώστε να παραχθεί πλούτος για την περιοχή, να γίνουν νέες παραγωγικές μονάδες, να αυξηθεί ο τουρισμός, να προκύψουν νέες θέσεις εργασίας, να βρουν δουλειά νέοι άνθρωποι και να μην φεύγουν για την Αθήνα και το εξωτερικό.

  Θέλω να πιστεύω ότι θα δικαιωθούν τέτοιες προσδοκίες. Οι πολλές εκατοντάδες δις που ξοδεύτηκαν για την κατασκευή του έργου θα συμβάλλουν ώστε να υπάρξει ανάπτυξη στην περιοχή, ότι δεν θα μείνει “ένας δρόμος που συνδέει το τίποτα με το πουθενά” μόνο για να πηγαίνουμε ευκολότερα στα χωριά μας.