Το τέλος των σπιτικών γιορτών.

Άρθρο του Δημήτρη Ντάλα, που δημοσιεύθηκε στον Ταχυδρόμο Άρτας.

Ήταν -κι έπρεπε να είναι- τα φωτεινά σημάδια του χρόνου, με κοσμική και θρησκευτική έκφραση που γλυκαίνουν τον άνθρωπο. Σημάδια και...

πανηγύρια ζωής, πολιτισμού και βαθιάς ανάγκης οι ονομαστικές γιορτές. Μια επανάληψη με διαφορετικά ονόματα κάθε φορά, αφιερωμένες στους Αγίους μας. Μας κουβαλούσαν πάντοτε χαρά που μας γέμιζε τα μάτια και την ψυχή. Προσδοκία, προσμονή και «δώρα φέρουσες»!

Ανθοδέσμες ελκυστικές, ποτά όλων των ειδών σε ωραίο περιτύλιγμα, τούρτες και σοκολάτες για τα παιδιά. Σπάνια κανένα ρούχο ή εσώρουχο. Γέμιζαν τα σπίτια μας ζωή, ευχές και αρώματα. Έρχονταν κοντά οι άνθρωποι, φορούσαν τα καλά τους, κρατιούνταν οι κοινωνικοί, οι συγγενικοί, οι φιλικοί δεσμοί και οι σχέσεις αυτές όριζαν μια συλλογική ευτυχία.

Δεκάδες, μπορεί και εκατοντάδες οι επισκέπτες -ποτέ καλεσμένοι- κι ας ήταν μικρά τα σπίτια μας. Τα «Χρόνια πολλά» έκαναν τα χείλη ολονών να πάλλονται, οι χειραψίες δυνατές, τα φιλιά θερμά και τα μάτια αντάλλασσαν συναισθήματα. Όλα τα... κατά συνθήκη κουτσομπολιά εξαντλούνταν στα σαλονάκια, και οι πιο θερμόαιμοι έκλεβαν την παράσταση.

Οι οικοδέσποινες δεν προλάβαιναν να σερβίρουν ακατάπαυστα γλυκά και ποτά. Κι όσο το βιοτικό επίπεδο βελτιωνόταν, τόσο μπαίναμε και σε πιο προχωρημένα πράγματα: πλούσια τραπεζώματα, μπουφέδες και χοροί.

Η παραδοσιακή Ελληνική κουλτούρα των γιορτών άρχισε να φτωχαίνει δραματικά την τελευταία δεκαετία. Η εορταστική γλυκιά ατμόσφαιρα χάθηκε και τα πήγαινε-έλα «μας τελείωσαν». Οι άπειρες υποχρεώσεις των ζευγαριών, η εξουσία της καθημερινότητας και το fb επέβαλαν τους δικούς τους όρους.

Από τα Ελληνικά ήθη και έθιμα, πήγαμε σε κάτι καινούργιο, ψυχρό και μεταλλαγμένο. Ρόλο στην συγκλονιστική αυτή αλλαγή έπαιξε και η κρίση που διανύουμε, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μάθαμε να ζούμε μόνοι μας στα σπίτια και να ανεβαίνουμε ένα-ένα τα σκαλοπάτια της απομόνωσης.

Επιλέγουμε, όσο μεγαλώνουμε, όλο και λιγότερους για συντροφιά και περιορίσαμε τις συναναστροφές με τους πολύτιμους -κατά τη γνώμη μας-και ωφέλιμους. Κι όταν έγινε οικονομικό ισοζύγιο και γραμμάτιο πληρωμής η γιορτή, τότε ήρθε η χαριστική βολή.

Οι ανοικτές γιορτές έχουν πλέον εκλείψει και έχουν περιοριστεί αυστηρά μέσα στην οικογένεια, άντε και να φωνάξουμε κανέναν κολλητό φίλο. Το αξιακό μας σύστημα εκθρόνισε τους πολλούς. Στερήσαμε ακόμη και τη λαχτάρα του παιδιού να δέχεται το δωράκι του από τα δικά μας χέρια. Οι σύγχρονες πρακτικές θέλουν το δώρο-χρήμα να πηγαίνει στις τσέπες των γονιών για «να πιάνει τόπο».

Τα σπίτια μας έχουν απαγορευτικό για παιδικά γενέθλια και ονομαστικές εορτές. Όλοι οι νέοι γονείς αναζητούν, για να καλύψουν τις κοινωνικές αυτές ανάγκες, έναν καλό παιδότοπο. Ποιος ν’ ασχοληθεί τώρα με προετοιμασίες και αποκαταστάσεις...! Ξεχνάμε, όμως, ότι έτσι χαλαρώνει ο συνδετικός ιστός της οικογένειας. Η γιαγιά μένει με το παράπονο και τη βεβαιότητα ότι δε θα της ξαναζητήσουν ποτέ να φτιάξει γλυκίσματα με τα δικά της χεράκια...

Από φτωχοί και υπερήφανοι Έλληνες, γεμάτοι με αισθήματα ανθρωπιάς, αγάπης και τίμιας διάθεσης, μετακινηθήκαμε στην απομόνωση και τη μοναξιά μας. Η εποχή μας έκανε στην άκρη ως ξεπερασμένο το σπιτικό γιορτάσι με τα δώρα και τα αντίδωρα. Κι οι Άγιοι τι λένε για όλα αυτά; Συμφωνούν; Ή μήπως βολεύονται κι αυτοί με μια οθόνη στο χέρι;